Türk Devletleri Teşkilatı bayrağı Türk Devletleri Teşkilatı’nı temsil eden bayraktır. Bayrak, 23 Ağustos 2012 tarihinde Bişkek’te gerçekleştirilen 2. Zirve’de kabul edilmiş ve resmî olarak 12 Ekim 2012 tarihinde göndere çekilmiştir. Dört Türk Devletleri Teşkilatı üyesinin sembollerinin birleşiminden oluşmaktadır; Kazakistan bayrağının açık mavi rengi, Kırgızistan bayrağının güneşi, Azerbaycan bayrağının yıldızı ve Türk bayrağının hilali.
2012’den 2024’e kadar kullanılan bayrak
6 Kasım 2024 tarihinde Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te gerçekleşen 11. Türk Devletleri Teşkilatı Zirvesi’nde bayrağın yeni şekli kabul edilmiştir. Güncellenen bayrakta, Türkmenistan bayrağında da yer alan sekiz köşeli Selçuklu Yıldızı ve 2023 yılında Kırgızistan bayrağındaki yapılan değişiklikleri yansıtacak şekilde düz güneş ışınları yer almaktadır.
Türk Devletleri Teşkilatı Bayrağı Vektörel
Türk Devletleri Teşkilatı (TDT), Türk dili konuşan ülkeler arasında kapsamlı iş birliğini geliştirmek amacıyla kurulmuş uluslararası bir örgüttür. 3 Ekim 2009 tarihinde Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye arasında Nahçıvan’da imzalanan Nahçıvan Anlaşması ile “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi” adıyla kurulmuş, 12 Kasım 2021’de İstanbul’da yapılan 8. Zirve sırasında ise “Türk Devletleri Teşkilatı” olarak yeniden yapılandırılmıştır.
Amaçları ve Görevleri
TDT’nin temel amaçları arasında şunlar yer almaktadır:
Türk devletleri arasında karşılıklı güvenin güçlendirilmesi
Bölge ve bölge dışındaki barışın korunması
Dış politika konularında ortak tutumların benimsenmesi
Uluslararası terörizm, ayrılıkçılık, aşırılık ve sınır aşan suçlarla mücadelede koordinasyon sağlanması
Ticaret ve yatırım için uygun koşullar yaratılması
Bilim, teknoloji, eğitim, kültür ve medya alanlarında iş birliğinin artırılması
Ortak amaçlara yönelik bölgesel ve ikili iş birliğinin geliştirilmesi
Üyeleri ve Gözlemcileri
Kurucu üyeler Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye’dir. 2019 yılında Özbekistan tam üye olarak katılmıştır. Gözlemci statüsünde ise Macaristan, Türkmenistan ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) bulunmaktadır.
Yapısı ve İşleyişi
Teşkilatın ana organları şunlardır:
Devlet Başkanları Konseyi: Üye ülkelerin cumhurbaşkanlarından oluşur ve en üst karar alma organıdır. Yılda bir kez toplanır.
Dışişleri Bakanları Konseyi: Üye ülkelerin dışişleri bakanlarından oluşur.
Kıdemli Memurlar Komitesi
Aksakallar Konseyi: Türk geleneklerinde “akil” kişilerin istişare geleneğini temsil eder ve daimî istişare organıdır. 2021’de yönetmeliği yenilenmiş, başkanlığına Türkiye’den Binali Yıldırım atanmıştır.
Genel Sekreterlik: İstanbul’da bulunur ve teşkilatın faaliyetlerini koordine eder.
Bağlı Kurumlar
TDT, diğer Türk dünyası iş birliği mekanizmalarına şemsiye teşkilat olarak hizmet eder. Bağlı kurumlar arasında şunlar vardır:
Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY) – Ankara
Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) – Bakü
Türk Akademisi – Astana
Türk Kültür ve Mirası Vakfı – Bakü
Ortak Türk Ticaret ve Sanayi Odası – İstanbul
Türk İş Konseyi
Göçebe Uygarlık Merkezi – Bişkek
Türk Yatırım Fonu – İstanbul
Türk Devletleri Coğrafya Teşkilatı
Uluslararası İlişkiler
Teşkilat, Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’nda (EİT) gözlemci statüsündedir ve Birleşmiş Milletler ile İslam İşbirliği Teşkilatı’nda gözlemci statüsü için başvuruda bulunmuştur. Ayrıca Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı ve Asya’daki iş birliği konferansları ile yakın ilişkiler sürdürmektedir.
Tarihçe Özeti
1992-2010: Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvesi süreci
3 Ekim 2009: Nahçıvan Anlaşması ile Türk Konseyi kurulması
2018-2019: Özbekistan’ın tam üyeliği, Macaristan’ın gözlemci olması
12 Kasım 2021: Türk Devletleri Teşkilatı olarak yeniden yapılandırılması, Türkmenistan’ın gözlemci olması
Türk Devletleri Teşkilatı, Türk dünyasının ortak tarih, dil, kültür ve ekonomik çıkarlarını savunmak ve uluslararası alanda daha etkin bir rol oynamak üzere kurulan genç ama hızla gelişen bir bölgesel iş birliği örgütüdür.
Özetle, TDT Türk devletleri arasında siyasi, ekonomik, kültürel ve güvenlik alanlarında iş birliğini güçlendirmeyi hedefleyen, kurumsal yapısı ve bağlı kurumları ile geniş kapsamlı faaliyet gösteren önemli bir uluslararası teşkilattır. Genel Sekreterliği İstanbul’da bulunmaktadır.
